A hming:

Mizo         - Zikhlum, Zikhlawm

English        - Cabbage

Hindi         - Bandh Gobhi

Botanical name     - Brassica oleracea

           var capita L.f alba. D.C


2.A tangkainate : India rama thlasik thlai lar ber te zinga pakhat a ni. Chawhmeh atan chhum, kan, um emaw a helin ei a ni ber. Ar chaw atan a tha bawk. Mihring tan chaw tha tak a tling a, chaw paitawih lamah puitu tha tak a ni bawk.


Gram 100 zelah a chaw tha pai zatte chu heng hi a ni.


1) Water 9.21 gm
2) Protein 1.4 gm
3)Fat 0.2 gm
4)Carbohydrates 5.6 gm
5)Fibre 1.5 gm
6)Vitamin A 70 IU
7)Vitamin B 1 0.05 mg
8)Vitamin B2 0.04 mg
9)Vitamin B 6 0.11 mg
10) Vitamin C 46 mg
11.)Vitamin E 0.7 mg
12)Magnesium 132 mgm
13)Folic acid 0.08 mg
14)Sodium 13 mg
15)Potassium 227 mg
16)Calcium 25 gm
17)Magnesium 23 mg
18)Iron 0.5 mg
19)Phosphorus 2.8 mg
20)Chlorine 87 mg


Zikhlum te deuh hring deuh leh a kau hringte hian zikhlum lai varho aiin Vitamin A leh thil dang chakna a nghah zawk.


3. A chi hrang hrangte : Zikhlum te hi a hlum hmel lan dan a zirin chi 4-ah a then theih a.


i) a lu mum chi -e.g. Pride of India, Golden
ii) a lu chhip phek chi -e.g. Grum Head
iii) a lu zuih chi -e.g. Jersey wakefield
iv) a hnah kir chi - e.g. Chieftain.


A lu mum chi leh zuih chi hi an thar hma bik a, a lu phek chi a thar tlai thin. A chi tha chin tlakte chu -


A thar rang chi - Pride of India, Golden Acre. Early Drilli (ni 60-80) head, Copenhagen, Market Sutton's Earliest Pochas, Triumph.


A tlai chi - Pusa Drum Head, Danish Ball head,( 90-120), Drum Head.


4. Sik leh sa : : Khawvawt leh hnawng tam si a duh ber a, chuvangin thlasik-ah tui pein chin a ni ber.


5. Lei duhzawng : Lei chi hrang hrang tiau vut lei atanga sawntlung lei thlengin a chin theih a, vaivut lei deuhah a thar hma bik. Tuitling lo, leithur lo (ph. 5.5-6.5) a ni tur a ni. Lei thuk leh chhah deuh tlak lei ni lo, ni eng tam tawkna hmun a duh.


6. Leitha fertilizer mamawh zat : Hactare khata zauah Bawngek leitha 205 tonnes emaw acre khata zauah 2 tonnes emaw Zikhlum phunna tur thlurah phun hmain lo chawhpawlh lawk tur a ni. Tin, a hnuaia tarlan ang hian fertilizer pawh kan pe bawk tur a ni.
Thlai Chaw Mamawh zat Form Fertilizer Mamawh zat
Kg/Ha Kg/Ha Kg/Ha
N 80 Urea 124 50
P2O5 60 DAP 130 52
K2O 60 MOP 100 40


    Fertilizer tarchhuah DAP leh MOP zavai leh Urea zahve khi thlai phun hma a lei nen lo cheh pawlh tur a ni a. Urea a zahve la awm chu thlai phun hnu kar 4 vel-ah phul leh tur a ni.


Bio-fertilizer : Azotobacter 1 Kg leh Phosphotika 1Kg, tui tam tawk nen a chhawhpawlhin Zikhlum tiak phunsawn tur te 25-30 minutes chiah tur a ni a, chumi hnuah phunsawn tur a ni. Hei hi acre khat a phun tur chiah nana hman tawk a ni.


Chinai thi pek dan: Hactare khatah chinai thi 10-15 qtls. thlai phun hma ni 15-ah lei ah lo thehdarh lawk tur a ni bawk.


7. Achi kui tiah dan : : A chi kui tiah nan seed beed ft. 4 azau, ft 12 a sei, inches 6-8 a pawngin siam tur ani. A chung ft. 4 a kang sangin siam tur a ni. Bawmgek lei dur tin 2 vel nen lei chu dip taka chehpawlhin huih rual tur a ni. A chi chu kui hmain Captan thirfiante khat leh tui litre I chawhpawlh a minute 2 chhung chiah hmasakin natna lakah a veng. Tin, a chi chu a tlarin inchi 1 danah mu khat tla zel angin kui tur ani a, lei dipin pan tea khuh tur a ni a, chutiang chi kuina bial 10 vel chu hactare khat phun khah nan a mamawh a ni.


8. A chi kui hun : A thar rang atan August - September, A tlai chi atan October - November.


9.. A mamawh zat : Athar hma chi atan gram 600 – 700 a thar tlai chi atan gram 350-400 hactare khat atan a tawk.


10. A phunsawn dan : Thlai tiak chu kar 4-6 vela upa a nihin phun sawn hun a ni. A inhlat zawng chu a lei that dan a zir a ni thei ang. A tlangpui thu in thar hma chi a kung leh kung inkar ft. 11/2, a tlar leh tlar in kar ft.2 in phun tur a ni. A lei a that viau a ,a tlai chi phun a nih chuan a tlar leh tlar inkar ft.3 a tlar a kung leh a kung inkar ft. 2 a tawk a ni.


11. Enkawlzui dan : Thlai tiak inches 6-8 vel anihin a bul tlemte a rih vur zel a tha. Thuk tak leh hnaih taka cheh phut erawh a tha lo. Lei ti hnawng tawkin tui pek fo tur a ni. A hlum a insiam puitlin tawh hnua tui pek tam thut chuan a hlum a keh duh. Chuvangin tui pek hun leh tam zawmg inrual deuhin pek a tha. Tin, tui thianghlim lovin a hnah chhungah leihsuh ang che. Tui hnianghnara pek tur a awm chuan a tlar leh a tlar inkarah khan tui kawmg ang deuha ram awitlan zawgin siam nise. January thla chawhnu thleng chuan ni 10 danah tui luan hawn tir (flooding) tur a ni. Chumi hnuah chuan ni 7 danah pek tur a ni.


12. A seng hun : A thar rang chi chuphun sawn atanga ni 60-80 velah a seng theih a. A tlai chi erawh chu ni 100 - 120 a duh thung.


13. A thar zat : Hectare khata thar theih zat chu a thar rang chi atan 300 - 350 qtls. leh a tlai chi atan quintal 350- 400 a ni.

Source : Thlasik thlai chin dan

Agriculture Extension Series 33/2007

Department of Agriculture (Crop Husbandry)

Page 9-12



Download