Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
A hming:
Mizo - Zikhlum, Zikhlawm
English - Cabbage
Hindi - Bandh Gobhi
Botanical name - Brassica oleracea
var capita L.f alba. D.C
2.A tangkainate : India rama thlasik thlai lar ber te zinga pakhat a ni. Chawhmeh atan chhum, kan,
um emaw a helin ei a ni ber. Ar chaw atan a tha bawk. Mihring tan chaw tha tak a tling a, chaw paitawih lamah puitu tha tak
a ni bawk.
Gram 100 zelah a chaw tha pai zatte chu heng hi a ni.
1) Water | 9.21 gm |
2) Protein | 1.4 gm |
3)Fat | 0.2 gm |
4)Carbohydrates | 5.6 gm |
5)Fibre | 1.5 gm |
6)Vitamin A | 70 IU |
7)Vitamin B 1 | 0.05 mg |
8)Vitamin B2 | 0.04 mg |
9)Vitamin B 6 | 0.11 mg |
10) Vitamin C | 46 mg |
11.)Vitamin E | 0.7 mg |
12)Magnesium | 132 mgm |
13)Folic acid | 0.08 mg |
14)Sodium | 13 mg |
15)Potassium | 227 mg |
16)Calcium | 25 gm |
17)Magnesium | 23 mg |
18)Iron | 0.5 mg |
19)Phosphorus | 2.8 mg |
20)Chlorine | 87 mg |
Zikhlum te deuh hring deuh leh a kau hringte hian zikhlum lai varho aiin Vitamin A leh thil dang chakna a nghah zawk.
3. A chi hrang hrangte : Zikhlum te hi a hlum hmel lan dan a zirin chi 4-ah a then theih a.
i) a lu mum chi | -e.g. Pride of India, Golden |
ii) a lu chhip phek chi | -e.g. Grum Head |
iii) a lu zuih chi | -e.g. Jersey wakefield |
iv) a hnah kir chi | - e.g. Chieftain. |
A lu mum chi leh zuih chi hi an thar hma bik a, a lu phek chi a thar tlai thin. A chi tha chin tlakte chu -
A thar rang chi - Pride of India, Golden Acre. Early Drilli (ni 60-80) head, Copenhagen, Market Sutton's
Earliest Pochas, Triumph.
A tlai chi - Pusa Drum Head, Danish Ball head,( 90-120), Drum Head.
4. Sik leh sa : : Khawvawt leh hnawng tam si a duh ber a, chuvangin thlasik-ah tui pein chin a ni ber.
5. Lei duhzawng : Lei chi hrang hrang tiau vut lei atanga sawntlung lei thlengin a chin theih a, vaivut lei
deuhah a thar hma bik. Tuitling lo, leithur lo (ph. 5.5-6.5) a ni tur a ni. Lei thuk leh chhah deuh tlak lei ni lo, ni eng
tam tawkna hmun a duh.
6. Leitha fertilizer mamawh zat : Hactare khata zauah Bawngek leitha 205 tonnes emaw acre khata zauah 2
tonnes emaw Zikhlum phunna tur thlurah phun hmain lo chawhpawlh lawk tur a ni. Tin, a hnuaia tarlan ang hian fertilizer
pawh kan pe bawk tur a ni.
Thlai Chaw | Mamawh zat | Form | Fertilizer | Mamawh zat |
---|---|---|---|---|
Kg/Ha | Kg/Ha | Kg/Ha | ||
N | 80 | Urea | 124 | 50 |
P2O5 | 60 | DAP | 130 | 52 |
K2O | 60 | MOP | 100 | 40 |
Fertilizer tarchhuah DAP leh MOP zavai leh Urea zahve khi thlai phun hma a lei nen lo cheh
pawlh tur a ni a. Urea a zahve la awm chu thlai phun hnu kar 4 vel-ah phul leh tur a ni.
Bio-fertilizer : Azotobacter 1 Kg leh Phosphotika 1Kg, tui tam tawk nen a chhawhpawlhin Zikhlum tiak
phunsawn tur te 25-30 minutes chiah tur a ni a, chumi hnuah phunsawn tur a ni. Hei hi acre khat a phun tur chiah nana
hman tawk a ni.
Chinai thi pek dan: Hactare khatah chinai thi 10-15 qtls. thlai phun hma ni 15-ah lei ah lo thehdarh lawk
tur a ni bawk.
7. Achi kui tiah dan : : A chi kui tiah nan seed beed ft. 4 azau, ft 12 a sei, inches 6-8 a pawngin siam
tur ani. A chung ft. 4 a kang sangin siam tur a ni. Bawmgek lei dur tin 2 vel nen lei chu dip taka chehpawlhin huih rual
tur a ni. A chi chu kui hmain Captan thirfiante khat leh tui litre I chawhpawlh a minute 2 chhung chiah hmasakin natna
lakah a veng. Tin, a chi chu a tlarin inchi 1 danah mu khat tla zel angin kui tur ani a, lei dipin pan tea khuh tur a ni
a, chutiang chi kuina bial 10 vel chu hactare khat phun khah nan a mamawh a ni.
8. A chi kui hun : A thar rang atan August - September, A tlai chi atan October - November.
9.. A mamawh zat : Athar hma chi atan gram 600 – 700 a thar tlai chi atan gram 350-400 hactare khat atan
a tawk.
10. A phunsawn dan : Thlai tiak chu kar 4-6 vela upa a nihin phun sawn hun a ni. A inhlat zawng chu a lei
that dan a zir a ni thei ang. A tlangpui thu in thar hma chi a kung leh kung inkar ft. 11/2, a tlar leh tlar in kar ft.2
in phun tur a ni. A lei a that viau a ,a tlai chi phun a nih chuan a tlar leh tlar inkar ft.3 a tlar a kung leh a kung
inkar ft. 2 a tawk a ni.
11. Enkawlzui dan : Thlai tiak inches 6-8 vel anihin a bul tlemte a rih vur zel a tha. Thuk tak leh
hnaih taka cheh phut erawh a tha lo. Lei ti hnawng tawkin tui pek fo tur a ni. A hlum a insiam puitlin tawh hnua tui
pek tam thut chuan a hlum a keh duh. Chuvangin tui pek hun leh tam zawmg inrual deuhin pek a tha. Tin, tui thianghlim
lovin a hnah chhungah leihsuh ang che. Tui hnianghnara pek tur a awm chuan a tlar leh a tlar inkarah khan tui kawmg ang
deuha ram awitlan zawgin siam nise. January thla chawhnu thleng chuan ni 10 danah tui luan hawn tir (flooding) tur a ni.
Chumi hnuah chuan ni 7 danah pek tur a ni.
12. A seng hun : A thar rang chi chuphun sawn atanga ni 60-80 velah a seng theih a. A tlai chi erawh chu
ni 100 - 120 a duh thung.
13. A thar zat : Hectare khata thar theih zat chu a thar rang chi atan 300 - 350 qtls. leh a tlai chi
atan quintal 350- 400 a ni.
Source : Thlasik thlai chin dan
Agriculture Extension Series 33/2007
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Page 9-12